فیلتر کردن
آشنایی با گرمازا و سرمازاهای قدیمی
گرمازا و سرمازاهای قدیمی از جذاب‌ترین اشیا برای درست کردن کلکسیون وسایل آنتیک هستند و هنوز هم محبوبیت خود را حفظ کرده‌اند. سرمازاهای قدیمی توانایی نگهداری مواد غذایی را برای مدت طولانی‌تر دارند.
گرمازاهای قدیمی نیز برای نگهداری از اشیای غیرماندگار مثل خشکبار، گندم، تشک و بالشت استفاده می‌شدند. این وسایل، کارایی خوبی داشتند و در دوران پیش از مدرنیته به بهبود شرایط زندگی و نگهداری اموال مردم کمک زیادی می‌کردند.
تاریخچه سرمازاهای قدیمی
سرمازاهای عتیقه وسایلی بودند که برای نگهداری از مواد غذایی و دیگر اقلام در شرایط گرم و ازبین‌نرفتن آنها استفاده می‌شدند.
بسیاری از مردم در هنگام خرید سرمازاهای قدیمی به سازه‌های آنها که از مواد مختلفی مانند آجر سفالی، سنگ و چوب ساخته شده و در شکل و اندازه‌های گوناگونی وجود داشتند، توجه می‌کردند. از جمله سرمازاهای قدیمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
بادگیرهای قدیمی و آنتیک
بسیاری از مردم در مناطق صحرایی از بادگیرها برای سرمایش محل زندگی خود استفاده می‌کردند. بادگیرها که یک نوع سرمازا کمیاب و کلکسیونی شناخته می‌شوند، به‌صورت برج‌های بلند ساخته می‌شدند که هوای خنک را از طریق مکان‌های زیرزمینی به ساختمان‌ها منتقل می‌کردند.
این روش باعث تهویه‌مطبوع طبیعی و خنک‌کنندگی هوا می‌شود. همچنین قیمت سرمازاهای قدیمی بر اساس بزرگی، ارزشمندبودن و نحوه ساخت آنها بسیار گران بوده‌اند.
باغ‌های آبی قدیمی
در برخی مناطق گرمسیر، استفاده از باغ‌های آبی که یکی از انواع سرمازاهای قدیمی هستند، برای سرمایش محیط اطراف ساختمان‌ها مرسوم بوده‌اند. در این روش، آب از چاه‌ها و سیستم‌های آبی جمع‌آوری و از طریق کانال‌ها و تالاب‌ها به باغ‌ها منتقل می‌شدند.
تبخیر آب در باغ‌ها باعث خنک‌شدن هوا شده و این هوا به ساختمان‌ها منتقل می‌شد؛ بنابراین باغ‌های آبی یک نوع سرمازا کمیاب و کلکسیونی هستند که جایگاه ویژه‌ای دربین ایرانیان دارند.
ساختارهای زیرزمینی قدیمی
در مناطق گرم و خشک، ساختمان‌ها به‌صورت زیرزمینی ساخته می‌شدند. این ساختمان‌ها از خاک و آجر ساخته می‌شدند و دارای تهویه‌های طبیعی بودند؛ به همین دلیل قیمت سرمازاهای قدیمی به دلیل ویژگی‌ها و کاربردهایشان بالا بوده است.
این روش باعث خنک ماندن ساختمان‌ها در طول شبانه‌روز می‌شدند؛ بنابراین ساختار زیرزمینی یکی از انواع سرمازاهای قدیمی پرطرف‌دار در دوره باستان بوده است.
سرامیک‌های خنک‌کننده قدیمی
در دوره باستان، استفاده از سرامیک‌های خنک‌کننده برای سرمایش اتاق‌ها رایج بود. این سرامیک‌ها که انواع سرمازاهای قدیمی بوده‌اند، با خاصیت جذب و تبخیر آب، هوا را خنک می‌کردند.
این سرمازاهای قدیمی نشان می‌دهند که از قدیم، مردم با استفاده از فناوری‌های مختلف تلاش می‌کردند تا محیط زندگی خود را سرد و خنک نگه دارند. همچنین این تجربه‌های باستانی می‌توانند به ما کمک کنند تا روش‌های سرمایشی پایدارتر و کارآمدتر را در دسترس داشته باشیم.
تاریخچه گرمازاهای قدیمی
تکنیک‌های گرمایشی در کشور ما دارای یک تاریخچه کهن و بزرگ است. همان‌طور که انسان همواره در جستجوی آرامش روحی خود بوده، راحتی شرایط جسمی نیز از نیازهای اساسی او بوده است. یکی از اولین گرمازاهای قدیمی تاریخ بشر، آتشدان بود.
طرز کار آتشدان که یکی از انواع گرمازاهای قدیمی است، به این صورت بود که هیزم را در آن قرار می‌دادند تا آتشی کوچک در فضا ایجاد شود. این کار می‌توانست با استفاده از یک محوطه کوچک یا یک ظرف نسبتاً بزرگ انجام شود. یکی از مشکلات گرمازاهای قدیمی نگهداری آنها است.
غافل شدن از آتشدان می‌توانست به آتش‌سوزی منجر شود و برای روشن بودن آتشدان، به فردی نیاز بود که به طور مداوم و در طول شب هیزم آن را تأمین کند؛ به همین دلیل در ادامه از گرمازا کمیاب و کلکسیونی دیگری برای گرمایش و آسایش استفاده شد که بیشتر بهینه بود و به نگهداری مداوم نیاز نداشت.
یکی از بهترین انواع گرمازا قدیمی ایرانیان، کرسی بود که به شیوه‌ای منحصربه‌فرد و با تفکر درست مشکلات آتشدان‌ها را برطرف کرد؛ بنابراین خرید گرمازا قدیمی (کرسی) یکی از اولویت‌های ایرانیان بوده است.
افراد در هنگام راه‌اندازی این گرمازاهای عتیقه باید به‌منظور کاهش ورود هوای سرد از اتاقی با یک در ورودی و بدون پنجره استفاده می‌کردند. بسیاری از مردم به‌جای استفاده از آتش یا هیزم در هنگام استفاده از کرسی از زغال داغ برای گرم‌کردن استفاده می‌کردند.
در دوره باستان، قیمت گرمازا قدیمی به دلیل عدم تولید دود در فضای اتاق و گرمایش فضای داخلی محل زندگی بسیار بالا بوده است. شیوه راه‌اندازی و خرید گرمازا قدیمی (کرسی‌ها) به این صورت بوده که در وسط خانه، یک حفره به عمق حداکثر ۳۰ سانتیمتر ایجاد می‌شد و زغال داغ درون آن قرار می‌گرفت.
نگه داشتن گرمای کرسی در طول استفاده آن، شرایط خاصی را ایجاب می‌کرد. یک نفر از اعضای خانواده مسئولیت نگهداری آن را به عهده می‌گرفت. این وظیفه بسیار حیاتی بود؛ زیرا باید در طول شب، هنگامی که همه خواب بودند، زغال را روشن نگه داشته و کرسی را گرم نگه دارد.
به‌هرحال کرسی همانند بسیاری از گرمازاهای قدیمی مشکلات خود را داشت. به‌عنوان‌مثال، بسیاری از مردم نحوه صحیح استفاده از زغال را نمی‌دانستند و اغلب با مشکل خفگی روبه‌رو می‌شدند.
تا به امروز، کرسی به‌عنوان یکی از رایج‌ترین وسیله های گرمایشی در ایران استفاده می‌شود و حتی در بسیاری از روستاها هنوز هم از کرسی و سیستم آن استفاده می‌شود. همچنین قیمت گرمازا قدیمی بسیار مناسب است.
شومینه نیز یکی دیگر از گرمازاهای قدیمی است که بعداز کرسی در ایران جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد. تغییری که در استفاده از شومینه به‌جای کرسی در ایران رخ داد، مربوط به سفر ناصرالدین‌شاه به اروپا در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی است.
این سفر، پیش‌زمینه‌ای برای ورود شومینه به‌عنوان یک گرمازا کمیاب و کلکسیونی به ایران بود. ناصرالدین‌شاه در سفر خود به فرانسه با دیدن شومینه و زیبایی‌های آن که توسط استادان گچ‌بری انجام شده بود، تصمیم به آوردن شومینه به ایران گرفت.
از آن زمان به بعد خرید گرمازا قدیمی (شومینه) به‌عنوان یک عنصر تزئینی و گرمایشی در کاخ گلستان تهران و دیگر کاخ‌ها، خانه‌های اشراف و افراد طبقه متوسط در سراسر کشور رواج یافت.
اگرچه کارکرد و قیمت گرمازا قدیمی در ایران به دلیل عدم آشنایی، مشکلات نگهداری و تمیزکردن آن گسترش چندانی نیافت؛ اما به‌تدریج این وسیله قدیمی به‌عنوان یک نماد بصری با جلوه‌های زیبا در فضای داخلی استفاده می‌شد.
در بعضی موارد، برای گرمایش فضای شومینه از زغال داغ استفاده می‌شد تا آلودگی کمتری ایجاد شود و نگهداری و تمیزکردن آن نیز آن‌چنان سخت نباشد.
ویژگی گرمازاهای قدیمی چیست؟
گرمازاهای قدیمی و آنتیک دارای ویژگی‌های خاصی هستند که آنها را از سایر وسایل مدرن متمایز می‌کند. برخی از ویژگی‌های گرمازاهای عتیقه شامل موارد زیر می‌شوند.
مصرف سوخت طبیعی
بیشتر وسایل گرمایشی قدیمی از سوخت‌های طبیعی مانند چوب، نفت، گاز طبیعی و شمع استفاده می‌کنند. این سوخت‌ها اغلب از منابع قابل‌تجدید هستند و در نتیجه برای محیط‌زیست آسیب کمتری ایجاد می‌کنند.
طراحی ساده
به طورکلی انواع گرمازا قدیمی به‌طورکلی دارای طراحی ساده‌تری نسبت به وسایل مدرن است. طراحی‌های سنتی و آنتیک آنها اغلب بر اساس نیاز اولیه به گرمایش و کارایی بوده‌اند و بیشتر تمرکز بر عملکرد و کاربری آنها داشته است.
طول عمر بالا
به‌طورکلی گرمازا کمیاب و کلکسیونی دارای طول عمر طولانی‌تری نسبت به وسایل مدرن هستند. این وسایل معمولاً از مواد مرغوب تولید و بادقت بیشتری ساخته شده‌اند که باعث می‌شوند مدت‌زمان استفاده طولانی‌تری داشته باشند.
صدا و حس تجربه
انواع گرمازا قدیمی معمولاً صداهای ویژه‌ای تولید می‌کنند؛ به‌عنوان‌مثال، صدای خشک‌شدن چوب در آتشدان‌ها یا صدای یک شومینه در هنگام گرم‌شدن
ویژگی سرمازاهای قدیمی چیست؟
سرمازاهای قدیمی و آنتیک نیز دارای ویژگی‌های خاصی هستند که آنها را ازسایر وسایل مدرن متمایز می‌کنند. برخی از این ویژگی‌ها شامل موارد زیر می شوند.
استفاده از آب یا یخ
برخی از سرمازاهای قدیمی از آب یا یخ برای خنک‌کردن هوا استفاده می‌کنند. مثلاً استفاده از سردخانه‌های قدیمی که بر اساس اصل تبخیر و جذب آب‌کار می‌کنند.
استفاده از نیروی دستی
برخی از سرمازا کمیاب و کلکسیونی ممکن است به نیروی دستی نیاز داشته باشند. به‌عنوان‌مثال، باز کردن پنجره‌ها یا چرخاندن یک پنکه دستی از جمله این موارد هستند.
ارزش تاریخی و فرهنگی
در سایت مزایده سرمازاهای قدیمی این وسایل نمادهایی از تاریخ یا فرهنگ مردم منطقه خاصی هستند و برای بسیاری از افراد ارزش زیادی دارند.
انواع گرمازا و سرمازاهای قدیمی
گرمازا و سرمازاهای قدیمی ممکن است بر اساس محیط‌زیست، منطقه جغرافیای و فرهنگ مردمان مختلف، متفاوت باشند. همچنین با پیشرفت تکنولوژی و تغییر در فرهنگ‌ها، استفاده از گرمازاها و سرمازاها تغییر کرده است.
پنکه آنتیک و قدیمی
با افزایش گرمای زمین، وسایل سرمایشی با ویژگی‌های جدید و مفید بیشتری به بازار عرضه می‌شوند. یکی از این وسایل در سایت مزایده سرمازاهای قدیمی پنکه است که علاوه بر خنک‌کردن، احساس زیبای نوستالژیک را نیز به همراه دارد.
دو ویژگی اصلی این وسیله، سبک بودن و هزینه کم است که آن را به یک وسیله‌ی پرطرف‌دار در هنگام خرید سرمازاهای قدیمی تبدیل کرده است. استفاده از پنکه‌ها به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد.
بر اساس اسناد و تصاویر موجود از آن دوران، یونانی‌ها و رومی‌ها از فن‌های آن به‌عنوان وسایل تشریفاتی و خنک‌کننده استفاده می‌کردند.
کولر قدیمی و آنتیک
کولر آنتیک یکی از سرمازاهای قدیمی ،که هوا را با استفاده از تبخیر آب، خنک می‌کند. کولرها با استفاده از فرایند سرمایش تبخیری عمل می‌کنند. فرایند سرمایش تبخیری به‌عنوان یک فرایند بسیار قدیمی شناخته می‌شود که قدمت آن را می‌توان به هزاران سال پیش برگرداند که از آن در تمدن‌های باستانی ایران و مصر از آن استفاده می‌شد.
کولرها بر اساس الگوهای اولیه‌ای که در دهه ۱۹۰۰ در آمریکا توسعه یافتند، تولید می‌شوند. این فرایند می‌تواند به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم و همچنین به‌صورت خود به خودی یا مختلط انجام شود.
در سرمایش تبخیری مستقیم، مقدار آب موجود در هوای خنک شده افزایش می‌یابد؛ اما در سرمایش تبخیری غیرمستقیم، تبخیر در داخل یک مبدل حرارتی انجام شده و مقدار رطوبت موجود در هوای خنک شده تغییر نمی‌کند.
واضح است که کولرها به مصرف انرژی بالایی نیاز دارند؛ اما مصرف انرژی آن ها به مقایسه با سیستم تهویه‌مطبوع بسیار کمتر است؛ بنابراین قیمت سرمازاهای قدیمی در این روش کمتر است.
کولرها در سایت مزایده سرمازاهای قدیمی کولرها برای استفاده در مناطقی با آب‌وهوای گرم و خشک استفاده می‌شوند و با افزایش رطوبت، جلوی خراب‌شدن وسایل چوبی را می‌گیرند؛ همچنین به لطافت هوا نیز کمک می‌کنند.
بخاری ذغالی آنتیک و قدیمی
در هر سایت مزایده گرمازاهای قدیمی مشاهده می‌کنید که بخاری ذغالی یکی از سیستم‌های گرمایشی آنتیک و قدیمی در ایران است. این بخاری‌ها یک جعبه حلبی دارند که هیزم در آن قرار می‌گرفت و سپس محیط را با آتش‌زدن هیزم‌ها، گرم می‌کردند.
اما چرا این نوع بخاری‌ها به‌عنوان یکی از دشوارترین و پردردسرترین گرمازاهای قدیمی شناخته می‌شدند؟ بنا بر گفته یک کارشناس، این بخاری‌ها دارای بدنه حلبی بودند که باعث می‌شد هنگامی که آتش درون مخزن باشد، حلب این بخاری‌ها به‌شدت سوزان شوند و یک‌لحظه غفلت می‌توانست عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد.
بخاری نفتی آنتیک و قدیمی
در سایت مزایده گرمازاهای قدیمی بخاری نفتی در واقع مانند بخاری‌هیزمی شناخته می شد، با این تفاوت که به‌جای استفاده از زغال در مخزن از نفت استفاده می‌شود. بخاری نفتی از پرکاربردترین سیستم‌های گرمایشی درگذشته ایران بوده است.
آلایندگی کمتر و مصرف بهینه و راحت‌تر بخاری‌های نفتی دلیلی بود که سبب شدند تا سال‌های سال مردم از آن در جهت گرمایش خانه استفاده کنند. از مشکلات این سیستم می‌توان به خفگی بر اثر گاز منو اکسید کربن به دلیل عدم استفاده از دودکش اشاره کرد.
بخاری برقی آنتیک و قدیمی
بخاری‌های برقی جایگزینی مؤثر برای بخاری‌های هیزمی و نفتی شدند. طبق گفته یک کارشناس لوله‌کشی گاز، بخاری‌های برقی هیچ مشکلی از جمله بوی نامطبوع یا نیاز به جمع‌آوری هیزم و نفت را نداشتند. بااین‌حال، بخاری‌های برقی هم دارای نقاط ضعف بودند.
معمولاً بخاری‌های برقی در سایت مزایده گرمازاهای قدیمی با بدنه‌ای فلزی وجود دارند. گرمای بیش از حد این بخاری به‌گونه‌ای است که ممکن است نور آن به کودک شما صدمه برساند. بااین‌وجود به دلیل راحتی و عدم وجود سختی مربوط به استفاده از بخاری‌های هیزمی و نفتی، بخاری‌های برقی بسیار محبوب شدند.
وسایل قدیمی و آنتیک را از کجا تهیه کنیم؟
پارکینگ پروانه ارائه‌دهنده خدمات پیشرفته و مطمئن در زمینه برگزاری مزایده برای وسایل آنتیک است و با برگزاری مزایده‌های متنوع، امکان فروش اشیای قدیمی را به‌صورت آنلاین فراهم می‌سازد.
با استفاده از این سرویس، شما قادر خواهید بود به‌راحتی وسایل موردنظر خود را پیدا کرده و در مزایده‌هایی که برگزار می‌شوند به‌صورت آنلاین شرکت کنید. اگر شما نیز از خریداران وسایل قدیمی باارزش هستید، می‌توانید به‌راحتی وسایل را در پارکینگ پروانه خریداری کنید.
با مراجعه به پارکینگ پروانه، قیمت‌های پیشنهادی موجود را باتوجه‌به ویژگی‌ها و وضعیت وسیله خود در نظر بگیرید. همچنین با استفاده از راهنمای‌های کارشناسان مجرب این سایت، می‌توانید تحقیقات لازم را درباره تمایز بین وسایل آنتیک اصل و تقلبی انجام داده و اصالت و قیمت وسایل موردنیاز را بررسی کنید.
سخن پایانی
اگر به تاریخ گرمازا و سرمازاهای قدیمی بپردازیم، می‌توانیم ببینیم که انسان‌ها از دیرباز به دنبال راه‌هایی برای مقابله با گرما و سرما بوده‌اند. در مناطق گرمسیر از سایه‌اندازها، بادگیرها و سیستم‌های سرمایشی سنتی مثل آب برای خنک‌کردن استفاده شده است.
از طرف دیگر، در مناطق سردسیر از طراحی‌های سنتی مانند ساختمان‌های خاص یا استفاده از آتش برای گرمایش استفاده شده است. این سازه‌ها یادآور عملکرد زمان‌های قدیم هستند و به کشف خلاقیت بشر در مقابل چالش‌های طبیعت اشاره می‌کنند.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و توسعه‌ی نظریه‌های مدرن، سازه‌های پیشرفته‌تری مانند یخچال‌ها و شوفاژها وجود دارند؛ اما این گرمازا و سرمازاهای قدیمی همچنان یادآور زمان‌های گذشته و خلاقیت بشر هستند.
سؤالات متداول
۱. آیا پنکه‌ها هم جزو سرمازاهای قدیمی هستند؟
بله استفاده از پنکه‌ها به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد. همچنین یونانی‌ها و رومی‌ها از فن‌های آن به‌عنوان وسایل تشریفاتی و خنک‌کننده استفاده می‌کردند.
۲. چه سیستم گرمایشی در ایران قدیمی‌تر است؟
آتشدان ها
۳. بخاری‌های برقی در دوران گذشته چه مشکلاتی داشتند؟
گرمای بیش از حد این بخاری به‌گونه‌ای است که ممکن است نور آن به کودک شما صدمه برساند.
